De Multatuli-lezing

Zo tegen het einde van het jaar, wanneer de eerste goede voornemens worden gemaakt, was er weer de Multatuli-lezing in Breda (nu ook op YouTube). Het is een van de grote, klassieke lezingen in Nederland. Genoemd naar de schrijver van het meesterwerk ‘Max Havelaar’, hét toonbeeld van geëngageerde literatuur. ‘Het werk van De Stoop heeft veel te maken met menselijkheid en ontmenselijking’, luidt het in de aankondiging – en laat dat nu ook net het thema van de lezing dit jaar zijn. Tijd voor een donderpreek dus, die misschien toch ook inspiratie geeft voor goede voornemens: “Empathie is waar het deze tijd volgens mij aan ontbreekt, meer dan aan olie of gas. Dus moeten we tegengas geven. Door uit onze ego’s te stappen en ons in de gedachten en gevoelens van anderen te verplaatsen…”

Hier kan u de lezing bekijken: Multatuli

Afscheid van een polder

‘Het wordt mooi,’ zegden experts de afgelopen dagen in de media bij het definitieve onder water zetten van de Hedwigepolder en Prosperpolder – samen 465 hectare van de vruchtbaarste klei in Europa. Op zo’n moment past het ook om nog even stil te staan bij al het moois dat was en verdween. Vele tientallen pachters en eigenaars werden onteigend en een twintigtal huizen en hoeves werden gesloopt, waarbij enkele historische boerderijen. Vol emotie stond Felix, een alom gerespecteerde, geëngageerde polderboer, gisteren naar de overstroomde plek van zijn historische Antoniushoeve te kijken (foto). Zijn familie, die er generatieslang boerde, ziet het als ‘een aanslag’ op het platteland. En veel andere mensen snijdt het nog altijd diep in de ziel.
– “Zo vruchtbaar leek die polder, zo wezenlijk, en zo voor altijd.
‘Hier treffen ze de boeren in hun bestaan en in hun hart,’ zegt Felix.
Een brakwaterwildernis moet het worden.
Maar voor Felix was het geen wildernis, het was zijn thuis. Waaruit hij werd verdreven. Zijn kleindochter van tien schreef er ontroerd een versje over: ‘De boerderij zal nooit meer zijn zoals ze was. Alles verdwijnt in een grote plas.”‘ (Uit ‘Dit is mijn hof’)

Theater Aan Zee: Hemelrijk

Het theaterfestival in Oostende besteedt volgende week veel aandacht aan ‘Hemelrijk’, het verhaal van een catastrofale corona-uitbraak in een woonzorgcentrum. Niet alleen is er een bijeenkomst van de Leesclub over het boek, maar er is op 2 augustus om 11 u ook een voorstelling in het mooie zaaltje van Kaap op de zeedijk: een goed gesprek met Fien Sabbe, enkele fragmenten voorlezen, muzikale omlijsting door Derek… En misschien een herdenkingsmoment voor de ruim 25.000 bewoners van verzorgingstehuizen in België en Nederland die aan corona bezweken, vaak in ellendige omstandigheden, moederziel alleen. (Foto: Grijs Aan Zet, Avansa, Kortrijk)

Info en kaarten: Theater Aan Zee

Wijlen boer Daniel

Begin volgend jaar verschijnt de Franse vertaling van ‘Het boek Daniel’ in Parijs, maar wie niet kan wachten kan nu alvast zijn gading vinden in het Franstalige magazine Wilfried: een schitterende reportage door auteur Pascal Verbeken over de achtergronden van de gruwelijke moord op de 84-jarige boer die zo verknocht was aan de grond en aan het ouderlijke hof. Een citaat: ‘Wij kijken nu naar het landschap als een passant, door een toeristenbril. We vinden het ‘mooi’, maar een dag later vinden we iets anders mooi. We zullen niet voor het landschap strijden omdat het een consumptieproduct zoals vele andere geworden is: vandaag de polder, morgen de Efteling, overmorgen Walibi. Boeren zullen wél nog strijd leveren.’ (Foto: het vroegere erf van Daniel, nu een nieuwe manege)

Lees hier: Wilfried – Retour à Saint-Léger

Zelfdoding bij boeren

Een lezersbrief over ‘suïcide onder Franse boeren’, zo kondigt de Volkskrant vandaag een brief aan die Els Straathof uit Voorschoten naar aanleiding van de stikstofcrisis schreef: “Tranen in mijn ogen na het lezen van de reportage over Franse boeren onder druk. In Nederland moet ook iets gebeuren, dat is duidelijk. Maar de overheid moet dit zorgvuldig aanpakken én communiceren aan de betrokkenen. Ik zou honderden exemplaren van ‘Dit is mijn hof’ van Chris De Stoop naar het Binnenhof willen brengen met de boodschap: ‘Politici, lees dit en trek dan uw fluwelen handschoenen aan.’”

Info: suïcide

Voor hulp: Boeren op een kruispunt

 

True Stories

“Er was nog niemand die van binnenuit beschreven had hoe het is om in zo’n woonzorgcentrum te wonen, hoe het is om daar zo’n epidemie over je heen te krijgen en hoe het is om tientallen doden later weer door te gaan. Ik wilde dat doen vanuit het gezichtspunt van de mantelzorger, dat onderbelicht was gebleven. Ik wilde in ‘Hemelrijk’ een beeld schetsen van iets dat wereldwijd in verzorgingstehuizen gebeurde en dat tal van levens gekost heeft.” (Foto Renate Beense, op de conferentie True Stories, vorige week in Den Haag.)

Info: Steunpunt Mantelzorg

 

Onze zielsbestemming

De Chinese editie van ‘Dit is mijn hof’, die enkele maanden geleden verscheen, is inmiddels op veel Chinese boekensites en sociale media terug te vinden. Op het grote cultuurplatform Douban schrijft een boekbespreker deze week: ‘Na het lezen van dit boek wil ik terug naar het platteland, terug naar het pure dorpsleven. De liefde en koestering van de familie De Stoop voor hun boerderij is onvergetelijk, waardoor je als lezer hetzelfde voelt. Dit boek is oprecht, ontroerend en rustig in verdriet. Het schrijven is vlot, mooi en natuurlijk. Het is een zeldzaam meesterwerk van non-fictie natuurliteratuur. Na twee maanden opsluiting in Shanghai resoneert het lezen van dit boek des te sterker. Het plattelandshuis is ons toevluchtsoord en onze zielsbestemming.”

De sandwichgeneratie

Het Nederlandse Zin Magazine brengt een interview over het boek ‘Hemelrijk’ en schenkt tien exemplaren weg (zie onderaan het interview). Een citaat: “Mantelzorg is niet evident als je eigen kinderen nog niet het huis uit zijn terwijl je intens voor een stokoude moeder zorgt. De sandwichgeneratie noemen ze ons. En zo voelden we ons soms. Gesandwicht. Maar ik ben erg blij dat ik het gedaan heb. Niets brengt je zo dicht bij je moeder als mantelzorg. Bovendien geeft het je de mogelijkheid om geleidelijk afscheid te nemen, én geeft het je de kans om van betekenis te zijn. Met veel moeilijke maar ook mooie momenten, hard en hartverscheurend, en vooral teder en intiem.” Lees hier: Zin Magazine

Hung & co

De huidige vluchtelingenstroom uit Oekraïne doet soms terugdenken aan de ook massale exodus in de jaren 70 van Vietnamezen, die eveneens met open armen ontvangen werden in het Westen. Dat kan u nu op de tentoonstelling ‘Vluchtverhalen’ in het Red Star Line Museum zien, dat zich op het boek ‘Wanneer het water breekt’ gebaseerd heeft om de vlucht van hoofdfiguur Hung in woord en beeld te reconstrueren. Of hoe een doodarme visser, vertrokken met 63 mensen in zijn gammele boot, uiteindelijk de geliefde ‘koster’ van Wichelen werd. Ook de meeste passagiers hebben het daarna goed gedaan. Na verloop van tijd trad in veel landen echter een nieuw fenomeen in, de compassion fatigue. De wereld werd meelij-moe. Straks ook voor Oekraïne?

‘Historisch akkoord’

Misschien hebben boeken zoals ‘Dit is mijn hof’ er iets toe bijgedragen: vandaag wordt een ‘historisch akkoord’ aangekondigd dat de leefbaarheid van het dorp Doel, de gehuchten en de polder moet garanderen. Niet alleen ondertekend door de haven en de overheid, maar ook door zowat alle betrokken partijen uit de regio. In ruil daarvoor trekken ze hun verzet bij de Raad van State in tegen een nieuw, kleiner Saeftinghedok, dat naast Doel komt te liggen. Wel erg schrijnend voor die vele honderden inwoners die dus voor niets zijn verjaagd uit het nu bijna helemaal ontruimde en deels platgeslagen ‘spookdorp’. (Foto Ouden Doel: Benjamin en Katrien Vergauwen.)