Lezen in tijden van corona

Nieuwe lockdown vandaag, alle lezingen afgelast. Wel nog een gesprek over ‘Het boek Daniel’ op Radio 1, op 2 november om 11.10u, met Ruth Joos, Lieven Van Gils en Peter Vermeersch (‘Boekenfeest’). Ook te volgen via livestream op vrtnu.be

Lezen in tijden van corona, dat mag wel nog, en meer dan ooit. Thuisblijven en opgaan in een boek, troost of schoonheid vinden, onder een dekentje of met een wijntje … dat is pas strijden tegen de epidemie… applaus voor de lezer.

Gerechtigheid

“Een persoonlijk relaas levert gerechtigheid op voor een excentrieke oude boer en inzicht in wat er broeide onder de hangjongeren die hem ombrachten”, schrijft presentatrice Mieke van der Weij in de NCRV Gids over ‘Het boek Daniel’ (‘het boek van de week’). En verder: “Het verhaal maakte me woedend. De Stoop was dat aanvankelijk ook, maar daar liet hij het niet bij. Hij wilde begrijpen waarom die jongens zo geworden zijn en ging op zoek naar hun leven. Kansarm, beschadigd, opgegroeid op een naargeestige plek. Hij besloot namens de familie zelf de verdediging op zich te nemen tijdens het proces. Met succes: de jongens werden veroordeeld. Later zocht hij de ergste dader op in de gevangenis, maar schuldinzicht hoorde hij niet. De laatste zin in het boek: ‘De tijd is om. Hij staat op, buigt zich over het tafeltje en reikt me de hand’. Of Chris de Stoop de hand heeft aangenomen, laat hij in het midden…”

‘Le meurtre de Daniel Maroy’

‘Het boek Daniel’ haalt deze week ook de Franstalige pers, met een grote foto op de voorpagina van L’Avenir: “Het boek beschrijft de afschuwelijke moord op een tachtiger met een hooivork op zijn eigen hoeve… Maar De Stoop schetst ook het profiel van de jongeren, die zo ver gingen dat ze de moord zelf filmden… Het is als een film van de gebroeders Dardenne.'” Lees hier: L’Avenir pdf

 

‘Mensen zonder geschiedenis’

Er is weinig aandacht en weinig waardering voor de kleine radertjes die de grote machine van de samenleving mee laten draaien. Dat lijkt ook de mening van De Groene Amsterdammer die een bespreking brengt van ‘Het boek Daniel’ (‘een mooie, indringende documentaire’). Het weekblad merkt op: ‘Oom Daniel was ontmenselijkt door die jongerenbende die hem vermoordde, maar ook de gemeenschap sloot hem buiten. Het politierapport en twee buren gebruiken de uitdrukking ‘een man zonder geschiedenis’. Een lege biografie. “Kennelijk vonden ze zijn leven niets bijzonders, hij bestierde alleen maar het boerenbedrijf en verzorgde levenslang zijn zieke, gehandicapte broer. Kennelijk interesseerde het hen geen fluit hoe dat leven was gelopen. Wat hem bewoog en bezighield. Wat de geschiedenis was van een man zonder geschiedenis…”‘
(Foto: Daniel, links, met z’n zieke broertje Michel)
Hier het artikel: De Groene Amsterdammer

Verticale verbondenheid

Veel aandacht voor ‘Het boek Daniel’ in De Standaard (“een schitterend boek”). De krant gaat vandaag op reportage in het boerendorp waar oom Daniel geleefd heeft en gestorven is na een roofoverval. “Schrijver Chris de Stoop heeft me meegenomen naar het graf van Daniel Maroy. Tussen een half dozijn houten kruisjes van arme stakkers heeft Daniel als enige een marmeren grafsteen. Onder de sterfdatum staat een simpele zin: une vie rustique, une mort tragique/een landelijk leven, een dramatische dood. De Stoop zorgde vorig jaar dat de steen er kwam. ‘Ik moest iets hebben waardoor mensen stil blijven staan bij zijn lot. De wonde kan genezen, maar het litteken blijft zichtbaar.'”
En verder: “Daniel had misschien weinig sociale contacten op horizontaal vlak, maar de verticale verbondenheid is ook belangrijk: die met je ouders, je voorvaderen, de oude familieboerderij. Hij had een band met de grond die bijna niemand van ons zich nog kan inbeelden. Wie van onze jongeren kan zich nog een leven voorstellen dat volledig samenvalt met een godvergeten boerenbedrijf? Die verticale verbondenheid is bijna even belangrijk als de horizontale, maar die zijn we voor een groot stuk verloren…”
Ook een ontroerend stuk in het webmagazine DeWereldMorgen. Lees hier: https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2020/09/16/traditie-maar-nog-veel-meer-tragedie/

‘Hallucinant boek’

Beklijvend gesprek over ‘Het boek Daniel’ in het tv-programma De Afspraak (Canvas). Presentator Bart Schols: ‘Het had fictie kunnen zijn, maar het is het niet. Het verhaal over het lot van Daniel, de oom van Chris de Stoop, is hallucinant. Het boek heeft al veel lovende commentaar gekregen, en terecht. Het is fantastisch samengesteld en geschreven.’

In koelen bloede

 
Veel persaandacht voor ‘Het boek Daniel’ vandaag. De Volkskrant schrijft in een recensie met vier sterren: ‘Haarfijn fileert hij de banaliteit van de brute, haast achteloze roofmoord. Een literair-journalistiek verslag van een moord op een boerderij; dan is de vergelijking met de klassieker ‘In koelen bloede’ van Truman Capote nooit ver weg. Maar ‘Het boek Daniel’ kan uitstekend op eigen benen staan. De Stoop verplaatst het verhaal naar het hier en nu. Ook al door de sterke compositie ontstaat zo een drama dat nog lang in je hoofd blijft nagalmen.’
De Morgen (vijf sterren) schrijft: ‘Chris de Stoop schreef een magistraal boek van internationale allure. Een boek dat je niet kunt wegleggen en je koud om het hart slaat. Het smeekt haast om een verfilming door de gebroeders Dardenne.’
De krant Trouw brengt een uitgebreid artikel onder de titel ‘Het dorp hoorde, zag en zweeg’. Kernzin: ‘Het begint met onverschilligheid en eindigt met ontmenselijking’. En verder: ‘De jonge daders, die in twee etappes toesloegen en daarbij grof geweld gebruikten, lieten hun slachtoffer voor dood achter. Een week later staken ze de boerderij in brand om hun sporen te wissen. De Stoop: “Daniel was een sterke figuur, met een grote fierheid. Hij was meester van zijn leven, meester van zijn tijd. Ik heb tijdens het proces de kant van mijn oom zo goed mogelijk verdedigd, gerechtigheid voor hem gezocht en die ook gevonden. Daarna ben ik met drie van de daders gaan praten. Waarom? Zelfs een moordenaar heeft zijn eigen verhaal, daar wil ik dan naar luisteren. Ik wil de drijfveren horen en begrijpen, als een soort herstelrecht, om zo’n zinloos iets toch positief af te sluiten. Na de enorme woede die eerst in mij zat, heeft de ontmoeting met die jongens een helend effect gehad”.’
Lees hier De Morgen
En hier de Volkskrant

‘Daniel moet dood’

Het boek Daniel is verschenen. Het weekblad Humo brengt een groot interview: ‘Daniel Maroy stierf op z’n 84 jaar door toedoen van een jeugdbende. De moord was ongemeen gruwelijk, maar kreeg haast geen ruchtbaarheid. Dat zal veranderen nu familielid Chris de Stoop er een puntgaaf boek over heeft geschreven, een hoogtepunt in zijn carrière na eerdere toppers als Ze zijn zo lief, meneer en Dit is mijn hof…’ Het magazine Knack brengt een grote voorpublicatie onder de titel ‘Daniel moet dood’, en ook een kort interview: ‘Ben je bejaard, dan is je leven minder waard’.

Lees hier: Knack Het boek Daniel

Zeeuwse lezing

Twee jaar geleden een lezing in het Zeeuwse stadje Goes, in de zaal van het Tropisch Bos (!), tussen bananenbomen, slangen en papegaaien. Een warm publiek, en op de eerste rij een vrouw die vochtige ogen krijgt, bij de foto’s wegkijkt, diep meeleeft. Daarna vertelt ze geëmotioneerd wat ze zo herkende en wat haar in vervoering bracht. Zo’n vrouw die je altijd bijblijft. Zo intens kan een lezing zijn. In een stukje in de PZC wordt nu naar deze lezing verwezen: ‘Na afloop bedankte zij uitgebreid De Stoop, die het onbeschrijflijke onder woorden had weten te brengen…’
De cultuursector bloedt hevig tijdens de coronacrisis, ook in de boekenwereld. Wie organiseert nu nog een lezing? Alvast de literaire jazzclub Porgy en Bess in het Zeeuwse Terneuzen, een van de beste organisaties van het land. De eerste lezing over ‘Het boek Daniel’, dat begin september verschijnt, vindt daar plaats op donderdag 17 september, in twee shifts om 19u en 21u, dus voor een kleiner publiek en in veilige omstandigheden. Email: info@porgyenbess.nl

Terug naar de Hedwigepolder

Terug naar de ontpolderde polder, samen met natuurfotograaf Henk Knibbeler, die vandaag een expositie zou openen – maar die wordt nu door corona tegengehouden. Hij komt al ruim 40 jaar in het gebied, dat uitvoerig beschreven wordt in het boek ‘Dit is mijn hof’. De afgelopen jaren telde hij er 272 verschillende plantensoorten.
Nu staat er een hek omheen en moet de polder onder water. De pers volgt het niet meer, maar de voorbije maanden werd al een groot deel van de kleigrond afgegraven voor een enorm geulenstelsel, soms tot vijf meter diep. De nog overblijvende akkers kleuren geel van het jacobskruiskruid en wit van het distelpluis. Duizenden populieren werden al gerooid en alle huizen, schuren en stallen zijn gesloopt. De grote hoop puin in het midden is wat er rest van het vroegere fraaie jachthuis.
VERDRONKEN DORP
Alleen de ruïne van het witte landhuis aan de Scheldedijk, met de onvermijdelijke toiletcabine ernaast, mag nog even blijven staan, voor zwaluwen en vleermuizen. Wat verder is een 13 meter hoge vleermuistoren gebouwd, net op de plek waar volgens archeologen het verdronken dorp Casuwele in de middeleeuwen lag.
Er komt nog een 28 meter hoge panoramaheuvel met bovenop een 25 meter hoge uitkijktoren, zo hoog als de leeuw van Waterloo volgens de organisatoren. En natuurlijk een café-restaurant.
Opvallend is ook de draadafsluiting in het water, rond een paar broedeilandjes voor vogels, om de vossen af te schrikken. Maar naar verluidt hebben ze toch weer veel nesten leeggegeten.
GROOT SAEFTINGHE
Een bord meldt dat de Vlaamse overheid al het graafwerk op Nederlandse bodem uitvoert en betaalt, 52 miljoen euro. Een ander bord legt uit dat de ontpolderde polder moet opgaan in een uniek ecologisch gebied met slikken en schorren, het Grenspark Groot Saeftinghe.
Achter het nieuwe pompstation staat een peloton gele graafmachines paraat. Ook corona heeft ze niet tegengehouden.